René Pennings       

Risico's nemen met gezond verstand

De voorspelling van Pythia

1 Wat zijn Pythia-risico’s?
Pythia was de naam van de priesteres die fungeerde als doorgeefluik van de Griekse god Apollo. Via het Orakel van Delphi kon je haar vragen stellen over wat we nu beschouwen als risico’s met een onzekere impact en een onbekende kans. De Pythia gaf de boodschap van Apollo door, maar echt wijs kon je daar niet uit worden (‘waar hééft ze het over?’). De boodschap was zo vaag en onsamenhangend, dat ze vertaald moest worden door priesters. Zij maakten er een begrijpelijke, maar vrij interpretabele boodschap van (’t kan vriezen, het kan dooien’). Pythia-risico’s kennen weliswaar een onzekere impact en een onbekende kans, maar er is wel een vermoeden of causaal verband tussen oorzaak en gevolg.


2 Welke praktijkvoorbeelden zijn er?
Denk aan genetisch gemodificeerd voedsel of hormoonvlees. Door koeien bepaalde hormonen toe te dienen, groeien ze sneller en leveren ze meer melk. Google maar eens op het hormoon BST. Een hormoon dat in de EU is verboden, maar in de VS en Canada gewoon is toegestaan. Hoe schadelijk is dit vlees voor jouw gezondheid?
Of neem de rubberkorrels op kunstgras. Erg schadelijk of is er niets aan de hand?


3 Wat moet je doen bij een Pythia-risico?
Hanteer een tweesporenaanpak. Het eerste spoor staat in het teken van preventie. Voorkomen is in dit geval beter dan genezen. Denk niet ‘baat het niet, dan schaadt het niet,’ maar hanteer het voorzorgsprincipe. Zo bekeken was het (tijdelijk) speelverbod op kunstgras een logisch besluit.

Het tweede spoor is het vergroten van kennis en inzicht. Hoe erg kan het worden en hoe groot is de kans hierop? Simpel gezegd vergaar je kennis door te leren van anderen, om zodoende een reële risk appetite te benoemen. Dat kan een wijzere collega zijn, maar ook een handige wetenschapper die in lekentaal out of the box kan denken. Zorg ervoor dat beheersingsmaatregelen al onderhandelend tot stand komen. Google maar eens op uitonderhandelde regelgeving (negotiated rulemaking).

Misschien is hormoonvlees minder schadelijk voor je gezondheid dan gedacht en is het een goeie manier om de gehele wereldbevolking vlees te laten eten. Zo geformuleerd kun je je ook afvragen of het niet verstandiger – en eenvoudiger is – om sowieso minder vlees te eten.

En dan zijn er ook nog Pandora-risico's!