How The Winter Is Coming

Wat Game of Thrones ons leert over risicomanagement

Binnenkort verschijnt het allerlaatste seizoen van de hitserie Game of Thrones (GoT), een gebeurtenis waar bijna een half miljard (?!!) kijkers reikhalzend naar uitzien. De serie is een geslaagde mix van een soapy met fantasy-elementen en toont aardig wat lessen van risicomanagement. Voor de lezers die nog niet alles weten volgt alvast een spoiler alert. En over enkele maanden weet je of ik de ontknoping van GoT goed heb voorzien. Dankzij de lessen van risicomanagement.

GoT speelt zich af op het continent Westeros, in een fictieve wereld die veel weg heeft van onze late middeleeuwen. Zeven families vechten al eeuwenlang om de ijzeren troon: wie is de (rechtmatige) heerser over heel het continent? Is dat de sluwe familie Lannister die slimme allianties sluit, niet vies is van wat inteelt en uiteindelijk hun meest ondergewaardeerde familielid ziet overlopen naar de vijand? Deze Tyrion meet circa een meter twintig en is in zeven seizoenen uitgegroeid tot de grote publiekslieveling. In tegenstelling tot zus Cersei die haar drie kinderen vermoord ziet woorden. Een straf naar eigen zeggen omdat de vader haar broer is.

Bijna ieder seizoen eindigt met een veldslag tussen een of meerdere families en ieder jaar werd de dreiging van achter de IJsmuur groter. Achter deze muur rukt langzaam maar zeker een zombieleger op, aangevoerd door de mysterieuze IJskoning en zijn gevolg. In de slotscène van het vorige seizoen is de doorbraak van de muur een feit en dreigen ontelbare onverwoestbare zombies Westeros binnen te vallen. Oftewel: het einde van de mensheid is nabij.

Herkenbaar? De smeltende poolkappen kun je eenvoudig vergelijken met de instortende IJsmuur. En het gekonkel tussen de zeven families vertoont overeenkomsten met de weinige samenwerking wereldwijd om Echt Iets aan de klimaatverandering (of andere wicked messes) te doen. Zie hoe president T. en tycoon Jef B. elkaars fitties uitvechten, inclusief pikanterieën over echtelijk overspel. In de lijn van GoT is het alleszins denkbaar dat first lady Melania T. de geheime halfzus is van Vladimir P. Vindt u trouwens ook niet dat fractievoorzitter Jesse K. en de Canadese premier Justin T. zoveel op elkaar lijken? En hoe moet feesboekbaas Mark Z al dat nepnieuws over Rohingya, Nigeriaanse christenen, Russische inmengingen en klimaatontkenningen binnen de perken houden? 

Wereldwijd en soms zelfs op regionaal niveau is het steeds meer ‘samen voor ons eigen’. Terwijl de uitdagingen om met zijn allen de planeet leefbaar te houden nog nooit zo groot zijn geweest. Ons eigen gedrag is daarmee veruit de grootste risicofactor.

Op Westeros hebben de families schoorvoetend besloten om de strijdbijl ff te begraven, want het ijszombieleger komt eraan. Voortijdig samenwerken is belangrijker dan elkaar in de haren vliegen. Feit is dat een klein half jaar geleden op Antarctica een van de grootste ijsplaten is gescheurd, waardoor de zeespiegel met anderhalve meter gaat stijgen. Ook hier. Nee, niet nu, maar misschien al over tachtig jaar. In de literatuur is er al een genre naar genoemd: CLiFi oftewel klimaatfictie. Het is niet ondenkbeeldig dat zo’n een miljoen Nederlanders dan richting oosten moet vluchten.

De meesten van ons beschouwen de stijgende zeespiegel en andere klimaatveranderingsdingetjes (‘wat was het lekker warm in februari, hè?’) als een slow risk. De onheilsprofeet spreekt dan van de kikker in het steeds heter wordende water van de pan op het vuur. In GoT heb je naast de onheilsprofeten de tovenaars. Een van hen wordt overigens gespeeld door ‘onze eigen’ Carice van Houten. Als Melisandre heeft ze een van de hoofdrolspelers uit de dood doen herrezen. En waarom zou ze dat kunstje niet in het slotseizoen gaan herhalen? 

Stel je voor dat in de allerlaatste aflevering de IJskoning zojuist een van de hoofdrolspelers heeft gedood en zijn leger op het punt staat een strategisch kasteel te veroveren. Wel handig als er dan een tovenares – net als Jerommeke overigens in Suske & Wiske – de boel weet te redden. Uiteraard is dat dan haar laatste daad en sterft ze een heldendood. Ik zet mijn geld op de fantasy-elementen in de serie, in concreto op de tovenaars die er voor zorgen dat Westeros de IJskoning en zijn zombieleger gaan verslaan.

Ik zou graag mijn geld willen zetten op de echte tovenaars die de klimaatverandering in goede banen weten te leiden. En die ook de circulaire economie met een of andere slimme uitvinding een stimulans weten te geven. In het boek ‘De Tovenaar en de Profeet’ van Charles Mann lees je hoe een voor het grote publiek vrijwel onbekende tovenaar de voedselproductie wist te vergroten (Norman Borlaug). Dergelijke tovenaars zijn niet vies van meer kernenergie (‘is echt een stuk veiliger geworden’) en voorspellen singulariteit. Profeten zorgen voor een tegengeluid. En da’s maar goed ook. Zonder wrijving is er immers geen glans en zou er zo maar eens een lange winter (of droge zomer?) kunnen komen. 

Veel kijkplezier toegewenst. 

René, februari 2019